MSPO 2022: Politechniki razem dla bezpieczeństwa i obrony

7 września 2022 w czasie XXX Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego w Kielcach miało miejsce seminarium trzech polskich uczelni. Politechnikę Warszawską reprezentował prof. dr hab. inż. Krzysztof Kulpa oraz dr hab. inż. Robert Głębocki, Dyrektor Uczelnianego Centrum Badawczego Obronności i Bezpieczeństwa Politechniki Warszawskiej. Politechnikę Śląską reprezentował dr hab. inż. Sławomir Kciuk, a Politechnikę Łódzką dr hab. inż. Piotr Szczypiński. Celem przeprowadzonego seminarium było uroczyste spotkanie związane z podpisaniem porozumienia uczelni cywilnych w zakresie badań dla obronności i bezpieczeństwa "Jastrząb".

Każdy z prelegentów uczelni wyższych przedstawił pokrótce czym jest jego uczelnia i jakie projekty realizuje lub zrealizowała. Na samym początku seminarium Robert Głębocki Dyrektor Uczelnianego Centrum Badawczego Obronności i Bezpieczeństwa Politechniki Warszawskiej przypomniał o tym, że w zeszły piątek doszło do oficjalnego porozumienia tych trzech uczelni. Te uczelnie posiadają centra nakierowane na współprace z MON czy przemysłem. Według deklaracji samo porozumienie jest otwarte na wszystkie uczelnie pod jednym warunkiem, że powstaną na nich wyspecjalizowana jednostka.

Robert Głębocki w swojej prezentacji przypomniał jak uczelnie cywilne działają na rzecz obronności i bezpieczeństwa sięgając od tradycji i doświadczeń historycznych po wspólne propozycję dla MON, Agencji Uzbrojenia, NCBiR (Narodowe Centrum Badań i Rozwoju) oraz przemysłu. Następnie zostały przedstawione cele porozumienia:

• koordynowanie działań i poszukiwanie form afektywnej współpracy centrów działających w porozumieniu „Jastrząb" w zakresie prowadzonej prze nie działalności naukowo-badawczej, wdrożeniowej i organizacyjnej;
• występowanie w sprawach środowiskowych wobec organów władzy wykonawczej (zwłaszcza do odpowiednich ministerstw) i władz ustawodawczych;
• wypracowanie i przedstawianie na życzenie lub w własnej inicjatywy opinii, dezyderatorów i rezolucji kierowanych do organów władzy państwowej i wszystkich szczebli;
• podejmowanie działań prowadzonych do stworzenia efektywnego zintegrowanego systemu badań naukowych i działanie na rzecz rozwoju badań naukowych w zakresie obronności i bezpieczeństwa.

Następnie dr hab. inż. Robert Głębocki przedstawił zalety zaangażowania uczelni cywilnych w prace na rzecz obronności. Przede wszystkim to duży potencjał badawczy nieporównywalny z żadnym innym w kraju; znaczne większe możliwości rozwijania przez MON niezbędnych nowych technologii; możliwość kształtowania inżynierów na potrzeby przemysłu obronnego i MON; szansa rozwojowa dla przemysłu obronnego i jego pozycji w świecie; rozwój branży zgodnie ze standardami światowymi; poprawa jakości prac B+R i rozwój uczelni.

Po wstępie Głębocki przedstawił czym uczelnia się zajmuje. Na Politechnice Warszawskie są rozwijane technologie rakietowe, ta kwestia jest rozwijana od 12 lat w ramach programów Wisła czy Narew, kiedy jak - mówi profesor – „były pomysły, żeby to polonizować". Pracę prowadzone były nad gazowymi modułami sterującymi do precyzyjnego naprowadzania pocisków rakietowych czy też nad modułem inercyjnym, symulację układów sterowania pocisków, rakiet i małych obiektów latających, paliwa rakietowe oraz materiały wysokoenergetyczne oraz technologie satelitarne. Należy przypomnieć, że pierwszy polski satelita był dziełem Politechniki Warszawskiej. Kolejny obszary to rozwój systemów bezzałogowych. Politechnika posiada specjalny ośrodek z własnym lotniskiem oraz z systemem obserwacji i radarami pasywnymi. Uczelnia rozwija także integrator systemów wizyjnych, czyli taki ogólnopolski system integrujący zróżnicowany systemy monitoringu. Politechnika Warszawska bierze też udział przy programie „Borsuk" czyli nowego pływającego bojowego wozu piechoty, rozwiązań związanych z amunicją do działek przeciwlotniczych czy amunicji pomiędzy 25 a 100 mm oraz egzoszkiletu i celowników holograficznych.

Po tym wystąpieniu głos zabrał dr hab. inż. Krzysztof Kulpa, który przedstawił szerzej potencjał politechniki mówiąc, że specjalnością uczelni jest radiolokacja, walka radioelektroniczna jak i wszystko to co lata w powietrzu jako fale elektromagnetyczne. Kulpa przypomniał, że politechnika od 30 lat bierze udział w rozwoju polskiej radiolokacji i tu podał kilka przykładów jak prace nad radarem wstępnego wykrywania opracowanym z firmą PIT-Radwar, system pasywnej lokalizacji PET-PCL, system Bryza, czy udział w opracowaniu stacji radiolokacyjnej Sajna.

Rozwinięta została technika syntetycznej apertury, czyli robienie zdjęć za pomocą fal elektromagnetycznych, zdjęć o wysokiej rozdzielczości, które po raz pierwszy było zrobione z pokładu samolotu Bryzie, gdzie rozdzielczość była 15 x 15 m. Politechnika zeszła na rozdzielczość 15 x 15 cm. Aparatura została przetestowana przez siły powietrzne Portugalii. Politechnika działa też w zakresie projektów radarów SARowskich, pasywnych oraz aktywnych radarów, wykorzystywanych do zobrazowania zarówno celów naziemnych jak i celów powietrznych czy celów morskich. Profesor przypomniał na samym końcu, że uczelnia zorganizowała w 2019 jedne z większych manewrów NATOwskich związanych z wykorzystaniem projektów badawczo-rozwojowych (Research and Development), gdzie do dyspozycji było kilkadziesiąt samolotów, kilka okrętów, wiele pojazdów i kilkanaście systemów radiolokacyjnych.

Kolejnym prelegentem był dr hab. inż. Sławomir Kciuk z Politechniki Śląskiej, który na początku przedstawił uczelnię promując ją. A następnie wyraził podziękowanie za porozumienie mówiąc: „to porozumienie jest dla nas bardzo ważne, świadczy to o naszej aktywności, o naszym zaangażowaniu i świadomości sytuacji jaka w tej chwili jest w Polsce pod każdym praktycznie względem. Przede wszystkim trzeba pamiętać, że żadne porozumienie, żadna umowa nie zastąpi zaangażowania, dobrej woli i na to właśnie stawiamy. Przed tym wszystkim porozumienie jest tylko pewnym zwieńczeniem naszej aktywności w naszej inicjatywy i myślę, że da nam też pewne narzędzia w których nie mieliśmy prawda działając obok siebie". Profesor następnie przedstawił obszary badawcze, którym jednym z nich jest społeczno-gospodarczy.

Politechnika Śląska działa w zakresie onkologii obliczeniowej i spersonalizowanej medycyny, kwestii ekologicznych, sztucznej inteligencja, inżynierii materiałowej, materiałów przyszłości, inteligentnych miast, mobilność przyszłości, automatyzacji przemysłu. W politechnice bardzo duży udział postawiono na przedsiębiorczość i innowacje w tym celu utworzono specjalne centrum inkubacji i transferu technologii. Jeżeli zaś chodzi o zakres obronności i bezpieczeństwa to Politechnika Śląska działa w obszarze podwozi gąsienicowych oraz kołowych. W ramach centrum zaawansowanych technologii i bezpieczeństwa powstało centrum cyberbezpieczeństwa, które łączy kilkanaście firm z tego obszaru. Politechnika prowadzi badania nad platformami bezzałogowymi, ochroną i przetrwaniem na polu walki, nowoczesnymi materiałami w tym wysoko energetycznymi oraz inteligentnymi technologiami przełomowymi.

Ostatnim prelegentem był dr hab. inż. Piotr Szczypiński z Politechniki Łódzkiej, który również przedstawił pokrótce historię uczelni i jej bieżącą działalność. Politechnika Łódzka w obszarze obronności i bezpieczeństwa tworzy nawęglanie próżniowe części przekładni silników lotniczych, powierzchnie przeciwoblodzeniowe dla statków powietrznych, modyfikacje powierzchni powłok polimerowych, ceramicznych, kompozytowych lub innych w celu zwiększenia ich odporności albo zmniejszenia ich podatności na różnego rodzaju czynniki typu temperatura czy utlenianie, modelowanie metamateriałów elektromagnetycznych, inteligentne powierzchnie odbijające, próżniowe filtry optyczne zastosowane w urządzeniach optycznych typu noktowizory, lornetki czy peryskopy.

Modelowanie propagacji fal radiowych dla mobilnych systemów łączności, pasywne systemy radarowe, modelowanie adaptacyjnego osobistego kamuflażu elektromagnetycznego, kamuflaż pasywny wykonany w technologii 3D, bezzałogowe statki powietrzne, przestrzenne bariery przeciw ogniowe, to także projekty realizowane na łódzkiej uczelni. Profesor odwołał się także do historii miasta Łodzi, które słynie z włókiennictwa, dlatego politechnika rozwija tkaniny o specjalnym zastosowaniu albo powłoki aplikowane na tkaniny, wykonane z polimeru lub grafenu. Tkanin te mogą być wykorzystywane w obronności. Uczelnia prowadzi też badania w zakresie opatrunków tekstylnych, siatek ochronnych dla opancerzonych pojazdów oraz szkolenia w zakresie wspomagania redukcji zespołu pourazowego.