System walki elektronicznej dla polskich F-16

Maciej Szopa, Defence24.pl: Na ile ważne są systemy WRE na współczesnym i przyszłym polu bitwy. Co zapewniają przenoszącemu je statkowi powietrznemu?

Anna Gragossian, L3Harris Space & Airborne Systems: Współczesne zagrożenia dla operacji powietrznych są wysoce zaawansowane, mają duże zasięgi, są skuteczne, elastyczne i stale się rozwijają, dlatego walka elektroniczna nie tylko jest ważna, ale odgrywa również kluczową rolę w kształtowaniu przyszłych operacji obronnych. Zagrożenia w spektrum częstotliwości radiowych są trudne do wykrycia, często usieciowione i gęsto rozmieszczone na polu walki, zwykle z wykorzystaniem systemów mobilnych. Stanowi to poważne zagrożenie dla samolotów myśliwskich, które muszą przeniknąć przez obronę przeciwnika, aby wykonać przydzielone im zadania. W ostatnich latach zagrożenia w zakresie spektrum elektromagnetycznego dla myśliwców, zarówno ze strony tradycyjnie rozumianego nieprzyjaciela, jak i podmiotów niepaństwowych, wzrosły pod względem zdolności i liczby.

By upewnić się, że wykonanie misji przez WSB będzie wysoce prawdopodobne, koniecznym staje się, by F-16 używały nowoczesnych, cyfrowych i zintegrowanych środków przeciwdziałania elektronicznego (ECM), które mogą natychmiast wykrywać i neutralizować nowoczesne zagrożenia przy pomocy zaawansowanych technik zakłócania.

ALQ-254 Viper Shield to jedyny dostępny zgodnie z założonym harmonogramem, w pełni finansowany zaawansowany system walki elektronicznej (WRE), który znacząco zwiększa zarówno ofensywne, jak i defensywne zdolności floty samolotów F-16 – zwanych również „Viper”. Pozwoli on pilotom sprostać zagrożeniom przyszłości już dziś. Przetrwanie w nowoczesnym środowisku wymaga więcej niż tylko wykrywania zagrożeń dla uzyskania świadomości sytuacyjnej, chociaż Viper Shield zapewnia te krytyczne zdolności; jeszcze ważniejsza jest jego zdolność do tłumienia i obrony przed zagrożeniami w czasie zbliżonym do rzeczywistego – w tempie odpowiednim do danej sytuacji – często zanim pilot zda sobie sprawę, że w ogóle jest celem.  Skuteczność współczesnych zagrożeń wymaga tego poziomu autonomicznej odpowiedzi w zakresie spektrum elektromagnetycznego, aby natychmiast zakłócić najbardziej zaawansowane zagrożenia i umożliwić pilotom F-16 penetrację systemu OPL przeciwnika i realizację najważniejszych misji powietrze-powietrze i powietrze-ziemia.

Viper Shield jest w pełni zintegrowany z innymi systemami pokładowymi F-16, minimalizując obciążenie pilota dzięki zautomatyzowanym, programowo definiowanym technikom zakłócania, co pozwala F-16 operować na obszarach wcześniej uważanych za niepenetrowalne.

Jakie cechy szczególne systemu Viper Shield?

Jako jedyny system, zapewniający nowoczesne zdolności walki elektronicznej dla F-16, w pełni finansowane w fazie rozwoju, ALQ-254 Viper Shield wykorzystuje definiowane programowo technologie, by dostarczyć zaawansowane zdolności potrzebne do przeciwdziałania nowoczesnym zintegrowanym systemom obrony powietrznej. To ma na celu dostarczenie pilotom F-16 bezprecedensowej świadomości sytuacyjnej i zdolności samoobrony, wszystko po to by wykonywać z sukcesami powierzone misje i zadania. System jest napędzany zaawansowaną technologią cyfrowego ostrzegania radarowego, która wcześniej ostrzega pilota o zagrożeniach. Pozwala systemowi zakłócania szybko wykrywać, przeciwdziałać i neutralizować zagrożenia elektromagnetyczne.

Chociaż spora część zaplecza technologicznego Viper Shield nie może zostać ujawniona publicznie, system ten jest w pełni cyfrowy i może być zintegrowany ze płatowcami F-16 wszystkich wersji (Block), przy ograniczeniu stopnia modyfikacji płatowca do niezbędnego minimum. Ta elastyczność jest kluczowa, szczególnie dla krajów takich jak Polska, ponieważ znacznie obniża koszty instalacji i wpływ na harmonogram użytkowania maszyn, przy jednoczesnym spełnieniu wymagań operatora F-16. 

Na czyje zamówienie powstały systemy Viper Shield?

W 2021 roku Lockheed Martin przyznał firmie L3Harris kontrakt na opracowanie nowego zaawansowanego systemu walki elektronicznej w celu ochrony wielozadaniowego samolotu bojowego F-16, w kontekście jego wielonarodowej grupy użytkowników, przed nowo pojawiającymi się zagrożeniami radarowymi i elektronicznymi.  LQ-254 Viper Shield został zaprojektowany, by zapewnić USA i krajom partnerskim na całym świecie najnowocześniejsze środki przeciwdziałania radioelektronicznego. Rozwiązanie zostało stworzone dla samolotów F-16 Block 70/72, ale jest również łatwo adaptowalne do starszych konfiguracji F-16.  Jest to system w pełni cyfrowy, bardziej niezawodny, ma mniejsze wymiary i wagę.

Komu Viper Shield są oferowane dzisiaj i gdzie udało się je sprzedać?

Sześć państw wybrało ALQ-254 Viper Shield jako swoje zaawansowane rozwiązanie w zakresie walki elektronicznej, a L3Harris rozpocznie początkowe dostawy tych systemów pod koniec 2025 roku.  Firma ściśle współpracuje z innymi krajami, aby zaspokoić potrzeby ich floty samolotów walki elektronicznej i spodziewa się, że popyt napędzi przyszłe zamówienia.

Viper Shield jest jedynym nowoczesnym systemem walki elektronicznej F-16, który jest dostępny na całym świecie. Jest obecnie produkowany dla wielu krajów partnerskich, co czyni go niskiego ryzyka rozwiązaniem dla nowych klientów. 

Na ile Viper Shield jest dzisiaj produktem dojrzałym, jeśli chodzi o integrację z platformami lotniczymi w tym F-16? Jak szybko mogłyby być realizowane dostawy Viper Shield dla Polski?

ALQ-254 Viper Shield jest jedynym w pełni finansowanym nowoczesnym systemem WRE dla F-16 i osiągnął, zgodnie z harmonogramem, kamienie milowe w zakresie technologii.  Wykorzystuje spiralne podejście do rozwoju sprzętu i oprogramowania (które są testowane przez Siły Powietrzne USA) i wykazał zdolność do identyfikacji i wyświetlania zagrożeń pilotowi, oraz ich neutralizacji za pomocą zaawansowanych technik zakłócania Viper Shield został zaprojektowany specjalnie w celu maksymalizacji poziomu integracji i wydajności nowego, zaawansowanego zestawu sensorów samolotu Lockheed Martin F-16 Block 70/72, jednak może być on w prosty sposób zaadaptowany do starszych konfiguracji F-16.

Viper Shield może wspierać wcześniejsze konfiguracje modernizacyjne Block F-16, zarówno w formie wewnętrznej, jak i w formie zasobników, dzięki małemu i adaptowalnemu rozmiarowi.  Jego zaawansowane technologie defensywne i ofensywne będzie można w pełni i bez degradacji zintegrować z nowym radiolokatorem AESA stosowanym na F-16, czyli radarem APG-83. Oznacza to, że oba systemy mogą działać jednocześnie, nie zakłócając ani nie pogarszając działania drugiego.  Dodatkowo, interfejs Viper Shield został pomyślnie przetestowany i uzyskał aprobatę do współpracy z komputerem zadaniowym F-16 Block 70/72.

Produkcja ALQ-254 Viper Shield uruchomiona została w sierpniu. Jest to jedyny w pełni finansowany, zaawansowany system walki elektronicznej dla F-16. Dla naszych globalnych klientów objętych kontraktem planujemy rozpoczęcie dostaw pod koniec 2025 roku.  

Na ile Viper Shield jest rozwiązaniem perspektywicznym, takim które może być usprawniane w przyszłości wraz z rozwojem technicznym na świecie?

Otwarta architektura systemu ALQ-254 Viper Shield pozwala na łatwe dodanie nowych zdolności WRE, tak by sprostać zagrożeniom przyszłości. Programowalne elementy pozwalają na łatwe modernizowanie, bez potrzeby wymiany strony sprzętowej, nowy system natomiast zaprojektowano tak, by zapewnić interoperacyjność ze skrzydłowymi, wykorzystującymi platformy załogowe, lub BSP, bez żadnej interferencji pomiędzy systemami WRE w danym środowisku.

System został zaprojektowany z myślą o wsparciu, ma zmniejszone wymiary i mniejszą złożoność, za to ma też zwiększoną niezawodność i wykorzystuje partnerstwa przemysłowe w celu utrzymania w cyklu życia. Umożliwi ono szybkie włączanie ulepszeń technologicznych i rozszerzeń funkcji programowych, w miarę jak zagrożenia będą się rozwijać, czy pojawią się nowe.  Viper Shield wykazał pełną interoperacyjność w zakresie częstotliwości radiowych (RF) z radarem z aktywnym skanowaniem elektronicznym (AESA) F-16.  System posiada mniej krytycznych, wrażliwych komponentów, wykorzystuje bowiem sporo komercyjnie dostępnej technologii.

Czy istnieją możliwości współpracy z polskim przemysłem w przypadku zakupu Viper Shield? Jeżeli tak to jakie?

L3Harris ma silne relacje z polskim rządem i będzie nadal poszukiwać nowych możliwości współpracy z wiodącymi podmiotami.  Doskonałym przykładem długoterminowego zaangażowania przemysłowego i strategicznego w Polsce jest ustanowienie zaawansowanego zakładu inżynieryjno-produkcyjnego optyki elektrooptycznej/podczerwieni.  Nowy obiekt o powierzchni 2800 metrów kwadratowych będzie obsługiwać Polskę, szerzej także kontynent europejski i szereg międzynarodowych klientów.  Będzie napędzał efektywność w zakresie badań i rozwoju, inżynierii i montażu, a także zatrudniał w pełni wyszkolonych lokalnych techników do świadczenia zaawansowanych usług naprawczych i wsparcia produktów.

Dziękuję za rozmowę.